Coraz popularniejsze w naszym kraju są pojazdy na napędem na cztery koła. Rośnie sprzedaż zarówno klasycznych terenówek, jak i różnego rodzajów SUV-ów i crossoverów. Również podejmując decyzję o zakupie limuzyny czy kombi, Polacy coraz częściej wybierają samochody wyposażone w napęd na obie osie. Większość tego typu pojazdów rzadko albo nigdy nie zjeżdża z dróg asfaltowych, a przecież napęd 4×4 przydaje się głównie w trudnym terenie.
Mimo to, coraz więcej mówi się o zaletach tego rozwiązania, również w czasie jazdy po utwardzonych szlakach. Wymienia się przy tym lepszą przyczepność, poprawę właściwości jezdnych samochodu, czy większe możliwości trakcyjne. Często zapomina się przy tym, że ma ono również swoje wady inne niż tylko większe zużycie paliwa czy wyższe koszty serwisowania. Specjaliści wskazują: napęd na cztery koła wymaga ze strony kierowcy specjalnej uwagi. O czym więc należy pamiętać prowadząc wyposażone w niego auto?
W pierwszej kolejności musimy wiedzieć, jakie konkretnie rozwiązania znajdują się pod naszymi siedzeniami. Bezstresowo i bez większego przywiązywania wagi do warunków, w jakich się poruszamy możemy na asfalcie korzystać z samochodów wyposażonych w układ różnicujący, tj. centralny mechanizm różnicujący lub sprzęgło międzyosiowe. Pozwalają one na możliwość zróżnicowania obrotu kół przedniej i tylnej osi. W efekcie na zakrętach nie występują w układzie napędowym naprężenia wynikające z faktu, że koła poruszają się po różnych łukach. Rozwiązania tego typu stosowane są głównie w autach osobowych, crossoverach i SUVach. Niejednokrotnie też samochody takie wyposażone są w systemy automatycznego dołączania i rozłączania napędu drugiej osi. Nawet tu pamiętać jednak należy o kilku rzeczach.
Specjaliści zgodnie wskazują, że ruszając samochodem wyposażonym w napęd na cztery koła należy unikać zwalniania sprzęgła przy wysokich obrotach. Również w czasie jazdy, przy zmianie biegów, gazem i sprzęgłem należy operować tak, by jak najbardziej ograniczyć czas jazdy na półsprzęgle. W przeciwnym razie układ przeniesienia napędu, szczególnie sprzęgło, poddawane jest niepotrzebnym przeciążeniom. W samochodach z napędem na jedną oś naprężenia te rozładowuje buksowanie kół, które nie występuje przy napędzie 4×4.
Właściciele samochodów z napędem na obie osie powinni też wyjątkowo dbać o ogumienie swoich pojazdów. Bardzo ważne jest kontrolowanie ciśnienia w oponach oraz stanu ich bieżnika. Nierównomierne starcie gum – szczególnie przy dużych różnicach – skutkuje bowiem różną prędkością obrotową osi, co zmusza mechanizm różnicowy do niepotrzebnej pracy. W autach wyposażonych w elektronicznie sterowany układ różnicujący, sygnały, które trafiają do komputera mogą w takich sytuacjach być interpretowane jako oznaki poślizgu. W obu przypadkach prowadzi to do przyspieszonego zużycia elementów układu napędowego i niepotrzebnego wzrostu kosztów użytkowania samochodu. Pamiętać więc należy, że wymieniając opony, konieczny jest zakup całego kompletu. Tylko w ten sposób dłużej możemy cieszyć się bezawaryjnym funkcjonowaniem napędu 4×4 w naszym samochodzie.
Właściciele samochodów rzadko kiedy czytają instrukcje obsługi swoich pojazdów. Zwiększa to awaryjność i skraca żywotność wielu części, a zatem podnosi koszty użytkowania auta. W przypadku SUVów i crossoverów koniecznie wiedzieć należy np. do czego służy umieszczony gdzieś na desce rozdzielczej przycisk funkcji Lock. Oczywiście opis tego – wraz z zastrzeżeniem, że nie powinno się używać go na utwardzonych, wolnych od śniegu nawierzchniach – znajduje się w instrukcji obsługi. Spora część kierowców ignoruje jednak ten zapis. Do czego on służy? Do spinania sprzęgła wielopłytkowego. Kiedy używamy tej opcji na suchych, twardych nawierzchniach poddajemy układ napędowy naszego samochodu niepotrzebnym obciążeniom, które objawiają się zwykle szarpnięciami i wyższym poziomem hałasu. Dlatego też z funkcji Lock – zgodnie z instrukcjami producentów – korzystać powinniśmy jedynie w terenie – jadąc po błocie lub luźnym piasku – lub na utwardzonych nawierzchniach pokrytych całkowicie śniegiem. Oczywiście komputery sterujące układem napędu zwykle automatycznie rozłączają sprzęgło po przekroczeniu prędkości 40 km/h aby zminimalizować ryzyko jego uszkodzenia. Część producentów sprytnie sprawiło też, że samochód nie zapamiętuje włączenia funkcji Lock i przy każdym uruchomieniu silnika musimy włączać go na nowo. Dzięki temu zmniejsza się prawdopodobieństwo długotrwałej jazdy z maksymalnie spiętym sprzęgłem.
Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku samochodów wyposażonych w dołączany na sztywno napęd przedniej osi, takich jak pick-upy czy cześć tańszych terenówek. Tutaj jazdę z napędem na cztery koła zaleca się jedynie w trudnych warunkach, a więc albo w terenie, albo na drogach całkowicie pokrytych śniegiem. Auta tego typu rzadko kiedy posiadają bowiem układ różnicowy. W efekcie jadąc z napędem na obie osie po suchej drodze poddajemy układ przeniesienia napędu niepotrzebnym naprężeniom. Szczególnie duże pojawiają się na zakrętach, gdzie prędkość obrotowa osi jest różna. W zasadzie samochody tego typu powinno kupować się tylko w sytuacjach, gdy będą one wykorzystywane w terenie. Jedynym wyjątkiem są tu droższe modele samochodów terenowych, które wyposażone są w rozwiązania pozwalające na jazdę zarówno po asfalcie, jak i w terenie. Samochód taki musi jednak posiadać zarówno układ różnicujący – centralny dyferencjał lub sprzęgło – jak również reduktor i całkowitą blokadę.
Na koniec można jeszcze powiedzieć, że tak jak w przypadku każdego samochodu, należy przestrzegać wszystkich zaleceń producenta dotyczących środków smarnych. Ważne jest dbanie o to, by regularnie wymieniany był olej w skrzyni biegów, skrzynce rozdzielczej i tylnym mechanizmie różnicowym. Oszczędność może okazać się bardzo kosztowna.
Artykuł został przygotowany z udziałem specjalistów z firmy Janpol4x4.pl, która zajmuje się serwisem aut z napędem 4×4 oraz sprzedażą wszelkich akcesoriów off-road do aut terenowych.
Materiał promocyjny.
